Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

ГЕНОМИКА И ПРОТЕОМИКА

Геном — это вся ДНК в гаплоидном наборе хромосом данного вида. Раздел генетики, посвящѐнный изучению целых геномов живых организмов, называют геномикой. Для выполнения работ в области геномики используют различные методы молекулярной генетики, из которых особо нужно выделить полимеразную цепную реакцию и ДНК-секвенирование

GENETIKA VA SELEKSIYA

Ushbu dastur genetika va seleksiya asoslari fani organizmning irsiyat va o’zgaruvchanlik qonuniyatlarini o’rganishga bag’ishlanadi. Talabalar bu fanni o’rganish asosida organizmlarga xos belgi va xususiyatlarning bir qancha avlodlar davomida nima uchun saqlanib qolishi yoki aksincha ayrim belgi va xususiyatlarning bir holatdan boshqa xolatga o’tish sabablarini bilib oladilar. Shu bilan birga, irsiyat va o’zgaruvchanlik qonuniyatlarini o’rganish, amaliy seleksiyada muhim rol o’ynashiga ishonch hosil qiladi. Genetikaning seleksiya, tibbiyot, biotexnologiya, ekologiya muammolarini hal qilishdagi ahamiyati naqadar katta ekanligiga ishonch hosil qiladilar.

GENETIKA VA SELEKSIYA ASOSLARI

Gеnеtikа vа sеlеksiya аsоslаri fаni оrgаnizmning irsiyat vа o‘zgаruvchаnlik qоnuniyatlаrini o‘rgаnishgа bаg‘ishlаnаdi. Tаlаbаlаr bu fаnni o‘rgаnish аsоsidа оrgаnizmlаrgа хоs bеlgi vа хususiyatlаrning bir qаnchа аvlоdlаr dаvоmidа nimа uchun sаqlаnib qоlishi yoki аksinchа аyrim bеlgi vа хususiyatlаrning bir hоlаtdаn bоshqа хоlаtgа o‘tish sаbаblаrini bilib оlаdilаr. Shu bilаn birgа, irsiyat vа o‘zgаruvchаnlik qоnuniyatlаrini o‘rgаnish, аmаliy sеlеksiyadа muhim rоl o‘ynаshigа ishоnch hоsil qilаdi. Gеnеtikаning sеlеksiya, tibbiyot, biоtехnоlоgiya, ekоlоgiya muаmmоlаrini hаl qilishdаgi аhаmiyati nаqаdаr kаttа ekаnligigа ishоnch hоsil qilаdilаr. Gеnеtikа irsiyatning mоddiy аsоslаrining strukturа vа funksiyalаrini tеkshirish, mаdаniy o‘simliklаrning yangi nаvlаri, хоnаkilаshtirilgаn hаyvоnlаrning yangi zоtlаri, fоydаli mikrооrgаnizmlаrning yangi shtаmmlаrini yarаtishning sаmаrаli mеtоdlаrini ishlаb chiqishdа zаmоnаviy vа ekоlоgik uslublаrni qo‘llаsh kаbi hаr tаrаflаmа chuqur bilimli mutахаssis tаyyorlаsh jаrаyonidаgi muhim vаzifаlаrdаn biridir.

Melioratsiya va yer tuzish

Ushbu majmuada tuproqlar degumifikatsiya, zichlanish, ishqorlanish, sho‘rtoblanish va boshqalarga qarshi meliorativ tadbirlarga muxtoj. Yuqorida bayon etilganlarni nazarda tutib, ushbu darslikda tuproqlar genezisini, tarqalishini, tarkibini, xossalarini hisobga olgan holda tuproq unumdorligini har xil yo‘llar bilan yo‘qolishiga yo‘l qo‘ymaslik uchun uning oziqa, havo, issiqlik, suv omillarning to‘g‘ri boshqarish orqali tabiiy va iqtisodiy unumdorlikni saqlash yo‘llarini izchillik bilan ishlab chiqish va uni amaliyotga tadbiq qilish, shuningdek sug‘orish mintaqasi tuproqlari uchun xos bo‘lgan to‘g‘ri suv rejimini, sug‘orish texnologiyasini yangilash, sho‘rlariing kelib chiqishi, sho‘r yuvish ishlarini to‘g‘ri tashkil qilish va o‘tkazish, nihoyat qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishida zamonaviy agrotexnikaviy va meliorativ choralarni o‘tkazish to‘g‘risida fikr yuritiladi.

Америка: журналист нигоҳида

Китоб ёш журналист Тошпўлат Рахматуллаевнинг АҚШ сари сафарлари ҳақида ҳикоя қилади. Муаллиф Америкадаги ҳаётнинг турли соҳаларини, давлат ва жамиятнинг эътиборга сазовор томонлари ва шахсий таассуротларини тилга олади. Саёҳат мобайнидаги кузатувлар, учраган инсонлар ва уларнинг ҳаёт тарзи ҳақидаги батафсил тасвирлар мунозара қилади. Ушбу китоб АҚШни яқиндан ўрганмоқчи бўлган ёш журналист ва ишқибозлар учун катта манба бўлиб хизмат қилади.

BIOKIMYO

Ushbu dastur Biokimyo fani predmeti, tarixi, maqsadi va vazifalari; Fanning tadqiqot uslublari, Biokimyoning biologiya fanlari bilan o’zaro bog’liqligi; Hozirgi zamon biokimyoning asosiy metodologik aspektlari; Fanning ishlab chiqarishdagi muammolarni yechishdagi o’rni; Fanning nazorat turlari va baholash mezonlari; Biokimyoning biologiyadan mutaxassis tayyorlashdagi o’rni kabi masalalarni qamraydi.

VITAMINLAR VA ULARNING AHAMIYATI

Vitaminologiya-vitaminlar va ularning halq xo’jaligi va tabiatdagi ahamiyatini o’rganish to’g’risidagi fan hisoblanadi. Vitaminlar oziq-ovqat tarkibida uchraydigan oziqa omillari jumlasiga kirib, organizmda sodir bo’ladigan moddalar almashinuvini boshqarilishida ishtirok etish orqali biokimyoviy va fiziologik jarayonlarni me’yoriy chegarada kechishini ta’minlaydigan moddalardir. Bu moddalar organizm uchun juda ham oz miqdorda talab qilinishi bilan birga organizmning ular bilan ta’minlanishiga bevosita bog’liq bo’lgan avitaminoz, gipovitaminoz va gipervitaminoz holatlari ham uchrab turadi.

BOTANIKA

Zamonaviy tabiiy sistematik birliklarga umumiy tavsif. Ba’zi oila vakillarining hayotiy formasi. Oila, turkum, tur va boshqalarning lotincha nomanishi. Yuqori sporali o’simliklarga xarakteristikasi. Riniofitoifalarlarning ko’payishi va rivojlanishi, riniofitoifalarning fandagi ahamiyati. 1. Yuksak o’simliklar sistematikasi fani Botanika fanlari ichida eng muxim va salmoqli o’rinni egallaydi. Yuksak o’simliklarning hozirgi zamon sistemalari ierarxiya printsipida tuzilgan, ya’ni bir xil darajadagi gruppalar ketma – ket ravishda yirikroq darajadagi gruppalarga biriktiriladi. Sistematik gruppalarning ierarxik printsipi butun organik olamning hilma xilligini oson tasavvur qilishga, o’rganishga va ulardan foydalanishga imkon beradi

БИОЛОГИЯ ВА ГЕНЕТИКА

Ч.Дарвингача эволюция тўғрисида фикрлар. К.Линнейнинг систематика фанига асос солиши. Ламаркнинг эволюцион таълимоти. Ч.Дарвиннинг ҳаѐти ва илмий фаолияти. Йирик илмий асарлари ва уларни қисқача мазмуни. Дарвин эволюцион таълимотнинг моҳияти. Яшаш учун кураш, табиий танланиш ва улар хиллари. Эволюция ва ирсият. Дарвин даврида тур тушунчаси. Дарвин таълимоти учун кураш. Эволюцион таълимот тараққиѐти босқичлари. Биологияда прогресс тушунчаси, унинг мезонлари. Биологик прогресснинг турли йўналишлари Морфофизологик прогресс (ароморфоз). Идиодаптация. Умумий дегенерация. Морфофизологик регресс (катаморфоз, гипоморфоз). Биологик регресс

BIOKIMYO

Biokimyo hayotiy hodisalarning asosi bo‘lgan tirik tabiat tarkibiga kiradigan moddalar, ularning almashinuvini o‘rganuvchi fan hisoblanadi. Ushbu dastur ―Biokimyo ‖ fani predmeti, tarixi, maqsadi va vazifalari; fanning tadqiqot uslublari, biokimyo va molekulyar biologiyaning biologiya va ekologiya fanlari bilan o‘zaro bog‘liqligi; hozirgi zamon biokimyosining asosiy metodologik jihatlari; fanning ishlab chiqarishdagi muammolarni yechishdagi o‘rni; fanning nazorat turlari va baholash Mezonlari; biokimyoning ekologiya va atrof muhit muhofazasi bo‘yicha mutaxassis tayyorlashdagi o‘rni kabi masalalarni qamrab oladi

БИОИНФОРМАТИКА

Мазкур дастур ривожланган хорижий давлатларнинг олий таълим соҳасида эришган ютуқлари ҳамда орттирган тажрибалари асосида “Биологияё” қайта тайёрлаш ва малака ошириш йўналиши учун тайёрланган намунавий ўқув режа ҳамда дастур мазмунидан келиб чиққан ҳолда тузилган бўлиб, у замонавий талаблар асосида қайта тайёрлаш ва малака ошириш жараёнларининг мазмунини такомиллаштириш ҳамда олий таълим муассасалари педагог кадрларининг касбий компетентлигини мунтазам ошириб боришни мақсад қилади.

БОТАНИКА ВА ЎСИМЛИКЛАР ФИЗОЛОГИЯСИ

Ботаника бу илмий фан, табиий фанлар билан боғлиқлиги, ботаниканинг ўсимликлар ва ҳайвонот оламидаги аҳамияти. Ўсимликларни дарсдан ташқари вақтларда ўрганиш. Ботаника фаннинг бошқа фанлар, биологик фанлар орасидаги ўрни ва йўналиши. Тирик организмларнинг асосий хусусиятлари: ассимиляция, диссимиляция, филогенез ва онтогенез. Ўсимлик ва ҳайвонларнинг умумий ўхшашлик белгилари ва фарқи. Ўсимликларнинг озиқланиш усуллари. Моддаларнинг биологик айланиши. Ўсимликлар ҳақидаги маълумот. Ўсимликларнинг табиатдаги ва жамиятдаги роли

BIOLOGIYANI O`QITISH USLUBIYATI

Yo’nalish - O’zbekiston uzluksiz ta’lim Davlat ta’lim standartlari, oliy ta’limning Davlat ta’lim standarti, oliy ta’lim yo’nalishlari va mutaxassisliklari klassifikatoriga kiritilgan. 1.2. Ta’limning kunduzgi o’qish shaklida muddati – 4 yil. Akademik daraja – «Bakalavr». 1.3 Bakalavr:  kasblar va lavozimlar milliy klassifikatoriga muvofiq oliy ma’lumotli shaxs egallashi lozim bo’lgan lavozimlar bo’yicha mustaqil faoliyat ko’rsatishga;  ta’lim yo’nalishi hamda turdosh ta’lim yo’nalishlarining magistratura mutaxassisliklari bo’yicha oliy ta’lim olishni davom ettirishga;  kadrlarni qayta tayyorlash va malaka oshirish tizimida qo’shimcha kasbiy ta’lim olishga tayyorlangan bo’lishi shart

BOSHQARISH SISTЕMALARINING ELЕMЕNTLARI VA QURILMALARI

Ушбу очиқ дарси ―Технологик жараѐнлар ва ишлаб чиқаришни автоматлаштириш ва бошқариш ( кимѐ, нефт-кимѐ ва озиқ-овқат саноати)‖ бакалавр йўналишининг давлат таълим стандартларига мос келиб, ―Кластер‖ янги педагогик технологияси асосида ишлаб чиқилган. Мазкур очиқ дарси ўзига хос хусусиятларидан бири мавзу видеопроекторда тақдимот орқали талабаларга тушинтирилди. Мавзу ишчи дастур буйича тўлиқ тушади. ―Бошқариш системаларини ижро қилувчи қурилмалари‖ фанида қўлланилаѐтган илғор усуллар, яъни тақдимот орқали мавзу асослаб берилди

BIOTEXNOLOGIYA VA EKOLOGIYA MUAMMOLARI

“Biotexnologiya va ekologiya muammolari” asosan yangi biotexnologik metodlar orqali atrof muhitni zararlanishlaridan himoya qilish muammolari bilan shug’ullanadi. Misol uchun suvni biologik usulda tozalash, qattiq chiqindilarni, qishloq xo’jaligi va tog’kon sanoati chiqindilarini qayta ishlash, o’g’it va pestisidlar olishda biotexnologik metodlarni qo’llash, ular jumlasidandir. “Biotexnologiya va ekologiya muammolari” kursida organik chiqindilarni qayta ishlash usullari va bundagi biokimyoviy jarayonlar, mikroorganizmlar orqali atrof muhit ifloslanishiga qarshi kurash usullari o’rganiladi. Talabalar bu kurs orqali biotexnologiya asoslari va ekologiya muammolari to’g’risidagi ko’p bilimlarni o’zlashtirishlari mumkin. Bundan tashqari ular poliferment tizimlarida fermentlarni barqarorlash va mikroorganizmlar immobilizasiyasi haqida tassavurga ega bo’lishadi

BIOTEXNOLOGIYA

Biotexnologiya– bu tirikorganizmlar(bakteriya, achitqi, inson yoki o‘simlik hujayralari kulturasi), ularningtizimiyokixayotfaoliyatimahsulotlarinitexnologikvazifalarniechishuchunqo‘llashimkoniyatl arini, hamda inson ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan hususiyatlarga ega bo‘lgan organizmlarni yaratish imkoniyatlarini o‘rganadigan fandir. Boshqachaaytganda, biotexnologiya – bubiologikjarayonlarnitexnikavaishlabchiqarishdaqo‘llashgaaytiladi. Biotexnologiya nomi yunoncha so‘zlarning qo‘shilishidan kelib chiqqan bo‘lib, «bios» – xayot, «teken» – san’at, «logos» – so‘z, o‘rganish ma’nolarini anglatadi