Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Навоийни куйлаймиз

Кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

ТИЛ ҚУРИЛИШИНИНГ АСОСИЙ БИРЛИКЛАРИ (талаба, тадқикотчи, аспирантлар учун қўлланма).

Қўлланма университет ўзбек филологияси факультети тил гуруҳи талабалари учун ёзилди. Унда тил, лисон ва нутқ, тил бирлиги, лисоний бирлик ҳамда нутқий бирлик ҳақида, тил қурилишининг асосий бирликлари, тил қурилишининг асосий босқичлари, уларни ўрганувчи соҳалар ҳақида бирламчи энг зарур маълумот берилди. Кўлланмадан илмий тадқиқот билан шуғулланувчи ёш мутахас- сислар ва аспирантлар ҳам фойдаланади.

Муқаддас хазина

Тўпламда болаларга аталган энг сара асарлари жамланган.

НУЖИМИЗ КЎРКИ.

Бу китобча ўзбек тили иборалари_ ҳацида умумий маълумот бе- ради. Унда фразеологик бирликларнинг муҳим белги-хусусиятлари қўшма сўзга, эркин боғланмага, тўғри маъноли турғун боғланмага, аналитик формага, мақол ва афоризм каби ҳодисаларга қиёсан таҳлил қнлииган. Ибораларнииг семантик бирлик сифатида сўзга эквивалентлнги улардаги полисемия, синонимия, антонимия, омони- мия ҳодисалари асосида исботланган. Қитобча кеиг жамоатчиликка — барча тил шинавандаларига — мўлжаллаб ёзилдн, шу сабабли табиати жуда мураккаб кўпгииа ҳодисалар мумкин қадар содда ва ихчам баён қилинди.

ТАФАККУР ва ТИА ТАРИХИДАН (IX—XV асрлар).

Тафаккур ва тил муаммоси жуда кенг ҳамда мураккаб масаладир. Шунинг учун биз қуйида мазкур масалапи ўтмишда Узбекистон халқлари қандай ўрганганлиги ва у ҳақдаги таълимот- нинг қандай қилиб ривожлапганлигини тарихий жиҳатдап, гарчи қисқа бўлса-да, баён қилиб бе- ришга ҳаракат қиламиз. Уйлаймизки, бу — та- факкур ва тил тўғрисидаги қарашларпп ҳамда у ҳақдаги ҳозирги билимларни чуқурроқ тўшу- ниб олишга ёрдам бсради.

Минг бир рубоий

Кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

ЎЗБЕК ТИЛИНИНГ ТАРАҚҚИЁТ БОСҚИЧЛАРИ.

Тил—бу тарих. Тил—бу халқ. Зеро, тилга шу нуқтаи иазардан қарамснимиз даркор. Тилидан ажралган халқ гарихидан ажралади, демакдир. Тил жамиятга хизмат қилади. Жамиятда, ижтимоий ҳаётда бўладиган ўзгариш :юа тилда у ёки бу даражада ўз аксиня топади. Бироҳ, тилда бўладиган ўзгариш жамиятда бўладиган ўз- гаришлардан фарҳли ўлароҳ, жуда секинлик билан содир бўлада. Тилдаги бу икки ҳолат, яъни барҳарор- лик ва ижтимоийлик халҳ тили ва тарих бирга ўрганилгандашна ўзининг тўгри ш|юдасини тонади. Худда шундай кузатиш усули, хусусан, ўзбек тили учун бугунги кунда жуда зарурдир. Бу заруриятни яна шундай изоҳлаш, асослаш ўришш бўлади

ЎЗБЕК АДАБИЙ ТИЛИ ТАРИХИДАН.

Ўзбек тили жумҳуриятимизнинг давлат тили деб қонунлаштирилиши халҳимизнинг тарихий-маданий ҳаетида катга воҳеа бўлди. Бу ўзбек халқининг бирдан- бир ҳал ҳилиниши лозим бўлган муаммоларидан эди. Чунки ушбу долзарб масалани ҳал ҳилмасдан туриб, миллий сиёсатнинг тўла амалга ошиши, миллий тиллар ҳаҳидаги таълимотнинг ўзбек тили тарихи тараҳҳиётидаги ролини атрофлича, илмий асосда тушуниб бўлмайди.

ЎЗБЕК АДАБИЙ ТИЛИ ТАРИХИ.

Тилнинг халқ тарихи билан боғлиқлиги ҳақидаги марксча-ле- нинча таълимот — адабий тил тарихи курсининг ҳам асосидир. В. И. Лениннинг «тил кишилардинг энг муҳим алоқа воситаси- дир» деган фикри тил-ва унинг тараққиёти'ҳақидаги марксча-ле- нинча таълимотнинг асосидир. Миллий тилнинг шаклланиши, унинг состави ва функциясида бўладиган ўзгаришлар жамиятнинг иқтисодий ва сиёсий турмушига боглиқдир.

Мангулик жамоли

Кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.

Кунчиқар мамлакат ҳикоялари

Китобда Япониялик адиблар ҳикоялари ўрин олган.

Саодат асри қиссалари 3-китоб

Абу Лаҳаб Маккада крлган, касаллиги туфайли Бадр жангига бора олмай, ўрнига бошқа одамни ёллаб жўнатган эди. Кетганлар изидан кунлаб йўл пойлади. Зафар суюнчисини келтирадиган одамни кутди.

ЎЗБЕК ТИЛИНИНГ НАЗАРИЙ ГРАММАТИКАСИ (синтаксис).

Бундай асарларнинг вужудга келиши ўзбек тилининг назарий грамматикасини яратишга имконият яратди. Назарий грамматиканинг одатдаги ўқув грамматикасидан фарқи шуки, унда маълум грамматик тушунчаларнинг келиб чиқиш илдизлари баѐн килинади, у ѐки бу масалага хилма-хил қарашларнинг мавжудлиги бўйича қисқача маълумот берилади. Китоб ҳажмидан келиб чиқиб, мавжуд дарслик ва қўлланмаларда изчил баѐн қилинган баъзи мавзулар бу грамматикада ихчамроқ шаклда ўз аксини топди. Шунинг учун айрим мавзулар сизга кенгроқ, айримлари эса қисқароқ туюлиши мумкин. «Кириш», «Содда гап» қисми проф. А. Нурмонов, «Гапда шакл ва мазмун» («Содда гап ва қўпша гап») қисми проф. Н. Маҳмудов томонидан ѐзилган. Бундай грамматика ўзбек тилшунослигида биринчи маротаба яратилаѐтгани учун, унда айрим нуқсонлар, Сизга нотабиий туюлган жиҳатлар бўлиши мумкин. Ишни яхшилашга қаратилган ҳар қандай таклиф ва мулоҳазаларни муаллифлар мамнуният билан қабул қиладилар.

АДАБИЙ НОРМА ВА ПЛЕОНАЗМ

Ушбу монографияда плеоиазмнинг турлари, типларга бўлиниши, вужудга келиш сабаблари илмий таҳлил қилиниб, уларнимг иормал ва анормал ҳолатлари кўрсатиб берилган. Қитоб ўзбек тили билан шуғулланувчи илмий ходнмларга, фи- лолог-студентларга, нашриёт ходимларига мўлжалланган.

Turkiy adabiyot durdonalari 68-jild

Turkiy adabiyot durdonalari 68-jild barcha kitobxonlar ommasiga mo`ljallangan.

ТИЛ ВА ЖАМИЯТ

Ушбу рисолада кишилик ҳаётида жамият ва тил билан ало- қадор муҳим масалалар сиқиқ формада баён этиб берилади. Унда миллат ва миллий тилларнинг юзага келиши, тилнинг ке- либ чиқиши, тил ва тафаккур, форма ва мазмун, тилшуносликда белги назарияси; партиянинг тил ҳақидаги сиёсати, В. И. Ленин- нинг миллий тиллар рнвожи, рус тилининг жамиятимиз тараққи- ётидаги тутган мавқеи ва функцияси каби муҳим масалалар илмий-оммабоп тарзда баён этилади. Рисола кенг китобхонлар оммасига мўлжалланган.