Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

МУКАММАЛ АСАРЛАР ТЎПЛАМИ Йигирма томлик Биринчи том БАДОЙИЪ УЛ-БИДОЯ

Алишер Навоийнинг ўлмас меросини кенг қамровда ўрганиш, уларнинг кўп нусхали нашрларини ташкил этиш асосан бизнинг давримизда бошланди. Шоир асарларини текстологик планда ўрганишга киришилди. Улардан айримларини, ҳозирги тил нормалари асосида шарҳлар билан қўшиб нашр этиш йўлга қўйилди. Бу ишлар Алишер Навоий туғилган куннинг 500 йиллигини нишонлаш бўйича бошланган тадбирларни амалга ошириш Алишер Навоийнинг ўлмас меросини кенг қамровда ўрганиш, уларнинг кўп нусхали нашрларини ташкил этиш асосан бизнинг давримизда бошланди. Шоир асарларини текстологик планда ўрганишга киришилди. Улардан айримларини, ҳозирги тил нормалари асосида шарҳлар билан қўшиб нашр этиш йўлга қўйилди. Бу ишлар Алишер Навоий туғилган куннинг 500 йиллигини нишонлаш бўйича бошланган тадбирларни амалга ошириш муносабати билан айниқса жонланиб кетди. Натижада иккинчи жаҳон урушигача бўлган даврда шоир лирикасидан сайланма нашрлар юзага келди. «Хамса» достонларини чоп этишга киришилди.

Мезонул-авзон

Комил ҳамд ва вофир шукр ул сониъғаким, инсон хилқати байтининг назмин аносир тўрт рукни била тузди ва бу байт арконин назм аҳлининг солим табъ ва мустақим зеҳни икки мисраи била манзум кўргузди. Ва жадид наът ва қариб дуруд ул нозимғаким, олам аҳли интизоми учун шариат мезонини адл авзони била рост келтурди, то ул ростлик сиқли ҳашр мезонига мадад еткурди.

Навоийдан топдим

Азим Суюн халкнинг дилидагини оддий халк тилида айта оладиган шоир.

МАЖОЛИС УН-НАФОИС

Хурдабинлар хизматида ва хирадойинлар ҳазратида маъруз улким, назм каломи рутбаси рифъатига ушбу далил басдурким, анинг муқобиласидаким, араб фусаҳоси балоғат зеварлари била намойишлиқ ва фасоҳат гавҳарлари била оройишлиқ назм раънолариға жилва берурлар эрди ва даъво кўси овозасии фалакка еткурурлар эрди. Ҳазрати малики алломнинг каломи муъжиз низоми Жабраили ҳужаста фаржом воситаси била хайр-ул-аном алайҳиссалавоту вассалламға нозил бўлди.

Бир кунлик бахт

1911 йили Кохирада амапдорлар оиласида дунёга келган Нажиб Махфуз «.охира Давлат Университетининг фалсафа факультетини тамомлаган. Унинг «Ибтидо ва интихо», «Муддах кучаси», «Угри ва ит», «Ёмгир остидаги севги», «Йул», «Бечора» каби асарларини хозиргача китобхонлар севиб мутолаа килишади

МАҲБУБ УЛ-ҚУЛУБ

Навоий бу асарни яратишда кўзлаган мақсади ҳақида асар мукаддимасида шундай ёзади: «...болаликдан TO қариликка қадар кўҳна даврон воқеаларидан, айланувчи осмон ҳодисаларидан, фитна қўзговчи дунё буқаламунлигидан - товламачилигидан замонанинг ранг сингари гуногунлиғидан кўп вақт ва узоқ муддат ҳар хил хаёл ва тараддудлар билан дайдиб юрдим, ҳар товур ва равишда бўлдим ва турли йўлларга кирдим, яхши-ёмоннинг хизматини қилдим, катта- кичикнинг суҳбатида бўлдим, гоҳ хорлик ва қийинчилик вайронасида нола қилдим, гоҳо иззат ва маъмурлик бўстонида мажлис қурдим... Пўқсуллик ва камбағаллик пайтларимда, фалокатли замон- ларда ва ноумид юрган пайтларимда баъзан илм-фан мадрасаларида қуйи сафлардан жой олдим ва олимлар мажлисида илм нуридан кўнглимни ёритдим... давлат иши билан машғул бўлган амалдорлик чоғларимда кўнгил мулкини турли одамларнинг ҳужуми булғалади.

Abduvali Qutbiddin

«Soz chamani» turkum kitoblarining navbatdagi risolasi Abduvah Qutbiddin she’rlaridan tuzildi. Ushbu rango-rang guldasta ham muhtaram she r muhiblariga sevimli bo‘lishiga ishonamiz.

«ЛИСОНУТ-ТАЙР

Галактикамизнинг ер шари деган жаҳонида одамлар олами, ҳайвонлар олами, қушлар олами, ҳашоратлар олами ва бошқа оламлар бор. Шу оламлар орасида болалар оламига кўпрок яқини қушлар олами бўлса эҳтимол. Шунинг учун бўлса керакки, 9-10 ёшлардаги Алишер Фаридиддин Атторнинг «Мантикут-тайр» («Қуш нутқи») номли достонини жуда ёқтириб қолди ва муттасил шу достон такрорига ружуъ қилди. «Лисонут-тайр»нинг қуйидаги парчасида ёш Алишер таълим олган мактабда ўқувчилар ўқиётган мукаддас диний ва дунёвий бадиий асарлар кўзга ташланади, Талабалар сабоқ такроридан ё каломуллоҳни такрорлаш машқидан толиққанларида устоз ёшларнинг хотирасини мустаҳкамлаш учун қизиқарли китоблар мутолаасига рағбатлантирар экан.

Одил Ёкубов

Мактабга бориб, харф таниб, укишни пухта урганиб олгач, мактаб кутубхонаси севимли жойига айланди. У энди мол боккани далага чикканида, молларга ут~Улаи юлганида китоб ёнида буларди. Дала ишларида катнашганида хам китобни кулидан куйгани йук. Факат дастурхон атрофида утиргаида отаси китоб укишга рухсат бермасди.

Ишқим кўчар юлдузларга.

Ҳасанбой Ғойибнинг шеърлари мавзу, оҳанг, тасвир ва ифода услуби билан ўзига хос жиҳатларга эга. Шеърдан шеърга фикр ва туйғулар тасвирининг ранг - баранг баёни эркин парвоз этар экан шоир руҳий оламини янада ёрқинроқ очиб боради.

Turkiy adabiyot durdonalari Mirtemir 20- jild

"Turkiy adabiyot durdonalari" deb nomlangan 100 jildlik kitoblar turkumini har bir mamlakatining ona tilida nashr etish g'oyasini ilgari surgan edi. Ushbu ezgu tashabbus asosida birinchi bo'lib O'zbekistonda mana shu muhtasham adabiy majmua yaratildi. Mazkur keng ko'lamli, zalvorli badiiy silsilaga umumturkiy adabiyotning eng yetuk namunalari, O‘zbekiston, Turkiya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Ozarbayjon,Turkmaniston va Vengriya davlatlarining atoqli shoir, adib va mutafakkirlarining asarlari kiritilgan. Ushbu kitobda o‘zbek milliy adabiyotimizga o‘z hissasini qo‘shgan shoir Mirtemir Tursunovning yozgan she‘rlari joy olgan.

ЛИСОНУТ -ТАЙР (Қуш тили)

«Лисонут-тайр» («Қуш тили») буюк шоир Алишер Навоийнинг энг сўнгги достони бўлиб, у реал мавжудот ва илоҳиёт, инсон, табиат каби ғоят мураккаб масалаларни бадиий акс эттирган. Бинобарин, Навоий асарда юқоридаги масалалар юзасидан ўз қарашларини қушлар тили, уларнинг хатти-ҳаракатлари ва саргузаштлари орқали аллегорик тарзда, яъни мажозий усулда баён қилади. Навоий бу ҳақда ўзининг «Муҳокаматул-луғатайн» («Икки тил муҳокамаси») асарида шундай деб ёзади: «Чун «Лисонут-тайр» алҳони била тараннум тузубмен, қуш тили ишорати билан ҳақиқат асрорни мажоз суратида кўргузубмен».

Yurakning maрhzun tunlari

Улуғ шоиримиз Абдулла Ориф «Шеърнинг муқаддаслиги шунданки, у Ватан ва Иймон тушунчалари билан ғоятда эгиздир. Шеър шунинг учун ҳам муқаддаски, унинг бир вазни илоҳий, бир вазни инсонийдир; бир сатри осмоний, бир сатри заминийдир» деганларида нақадар ҳақ эдилар.

LISON UT-TAYR (Nasriy bayon) I

Yaratuvchi qudratli qalam bilan olamni aniq bir reja ostida bunyod qildi. U to'qqiz falakni aylanuvchi qilib yaratdi va buning sirini tushunishda idrokni ojiz etdi. Ko'kni tun va kun bilan yarqiratib, uni quyosh va yulduzlar bilan bezadi. Unda oy go'yo osmon tirnog'iga o'xshash bo'lib, yangi oy esa o'sha tirnog'dan olingan bir bo'lakni eslatadi. Osmonni betinim harakat qilishga bo'ysundirdi, Yerni esa uning bo'shlig'ida tuig'un qilib yaratdi. Yer yuzini yomg'ir bilan yuvdi, natijada chang va chirklar undan tozalandi. Quruqlikni dengiz yuzidagi kemaga monand qilib yaratdi. Tog'lardan bu kemaga uning muvozanatini saqlab turadigan langarlar yasadi. Quyosh o'tidan suv qaynab ketmasin, degan maqsadda dengiz yuziga bug'lardan parda tortdi. Suvda mayjud bo'lgan qurt va qushlar g'amini yeyishda adolat olamini ko'rsatdi. Nayson yomg'iriga katta sharaf ato etdi, uning ehsoni tufayli sadaf ichida gavhar hosil bo'ldi. Durga u juda katta qiymat bilan rivoj berdi, oqibatda u taxt ahlining toji uchun zebu ziynatga aylandi.

Maxtumquli

“So‘z chamani” turkum kitoblarining navbatdagi risolasi turkman xalqining otashin shoiri, barcha turkiy xalqlar uchun ardoqli va sevimli bo'lgan hazrat Maxtumquli she’rlaridan tuzildi. Ushbu go‘zal ma’rifiy guldasta muhtaram she’r muhiblariga manzur bolishi shubhasizdir.

Зулматдаги салтанат

Собик шуро даври инсоният тарихидаги энг мураккаб, жуда кўп саифалари яширин давр эди. Шу жиҳатдан шуролар ўрнатган хокимиятни зулматдаги салтанат эди десак, кўп ҳам адашмасак керак.