-
Kimyoviy texnologiya. Kimyo sanoati
-
-
-
San’at. San’atshunoslik
-
АСОСИЙ ОРГАНИК СИНТЕЗ ТЕХНОЛОГИЯСИ ЖАРАЁНЛАРИНИНГ НАЗАРИЙ АСОСЛАРИ
“Асосий органик синтезининг назарий асослари” фанини ўқитишдан мақсад талабаларда берилган саноат сохасида кимё ва технологиясини мунтазам (изчил) урганиб бориш учун илмий асосларни жамлашдан иборат. Фаннинг вазифаси: махсус фанларни ўрганиш учун талабаларни назарий билимини чуқурлаштириш ва кенгайтиришдир. Органик синтезда қўлланиладиган органик реакцияларнинг кимёвий, физиккимёвий ва физикавий текшириш усулларини амалий узлаштиришдан иборатдир, шунинггдек кимёвий реакцияларни амалга ошириш учун, уларни миқдорий қонуниятларидан фойдаланишни урганишдан иборатдир. Маълумки, хар бир кимёвий жараён бирор тезликда содир бўлади. Органик моддалар иштирокида борадиган кимёвий жараёнлар тезлигига турли омиллар (физиккимёвий параметрлар) таъсирини ўрганиш ва натижада реакциянинг йўналишини тезлаштириш ҳамда керак бўлмаган бошқа жараён тезлигини камайтириш усулларини ўрганиш, моддаларни кимёвий реакцияларга киришиш қобилияти ва бошқа холатлари, уларнинг тузилишига боглик равишда руй бериш ва бунда содир бўладиган катор ходисаларни тушунтириб бериш мухим аҳамият касб этади. Шу сабабли кимёвий жараёнларни хар томонлама, атрофлича (комплекс холда) ўрганиш кимёвий реакцияларни онгли равишда идора килиш, яъни жараёнларни олиб боришнинг оптимал шароитини белгилашга имкон яратади.
-
АНОРГАНИК химия
1- §. Химия фани ва унинг вазифалари. Химия табиат ҳақи даги фан бўлиб, у бошқа табииёт фанлари (физика, биология, мине ралогия) каби моддий жисмлар тўғрисида бизга атрофлича маълу мот беради; у жонли ва жонсиз табиатни ташкил этган моддалар им, уларнинг хоссаларини, тузилишини, бир-бирига айланишини, шу лар натижасида рўй берадиган ўзгаришларни ва бу ўзгаришлар орасидаги боғланишларни текширади. Қисқа қилиб айтганда, химия моддалар ва уларда бўладиган ўзгаришлар ҳақидаги фандир. Химиявий ўзгаришларда (реакцияларда) дастлабки моддалардан, яъни хом ашёдан бошқа таркибга ва бошқа хоссаларга эга бўлган маҳсулотлар олинади. Химиявий ўзгаришларда, албатта, дастлабки моддаларнинг тар киби ўзгаради, физикавий ўзгаришларда эса бу ҳол кузатилмайди. Химнявий процессларнинг бориши реакцияда иштирок этадиган моддаларнинг таркибига, уларни ташкил этувчи заррачаларнинг ту-зилишига боғлиқ. Шунинг учун моддаларнинг тузилиши билан уларнинг реакцияга кириша олиш қобилияти орасидаги боғланиши ўрганиш катта аҳамиятга эга. Биз химиявий процессларни маълум мақсад билан амалга оширишимиз ва уларни ўзимиз учун керакли томонга йўналтириб, исталган физикавий, химиявий, биологик ва ҳоказо хоссаларга эга бўлган моддалар ҳосил қилишимиз мумкин. Химиклар моддаларнинг тузилиши билан уларнинг хоссалари ора сидаги боғланишин ўрганишда физика, математика ва бошқа фан-лариниг усулларидан кенг фойдаланадилар.
-
Anorganik kimyo
O’zbekiston respublikasi Prezidentining respublika Oliy Majlisi IX sessiyasida so’zlagan nutqida (1997 yil 29-avgust) va «Ta’lim-tarbiya va kadrlar tayyorlash tizimini tubdan isloh qilish, barkamol avlodni voyaga etkazish to’g’risida»gi farmonida, kadrlar tayyorlash muammosining hal qiluvchi masalasi, barcha bosqich o’quv yurtlarini o’quv adabiyotlari bilan ta’minlash ko’rsatilgan edi. Har bir fanning chuqur bilimdoni bo’lgan o’quvchilarni tarbiyalashda bugungi kun talablariga javob bera oladigan darslik va o’quv qo’llanmalariga ega bo’lish muhim rol’ o’ynaydi. Hukmingizga havola etilayotgan ushbu qo’llanma 5620100–Agrokimyo va tuproqshunoslik yo’nalishi talabalari hamda oliy o’quv yurtlarining kimyodan mutaxassislik bermaydigan fakul’tetlar (biologiya, geografiya, ekologiya, fizika, elektronika …) ning turli mutaxassisliklarda ta’lim olayotgan talabalari uchun mo’ljallangan. Eng avvalo, qo’llanma umumta’lim maktablarining VII – IX sinf o’quvchilari, akademik litseylar va kasb-hunar kollejlarining talabalari hamda kimyo mutaxassisligi bo’yicha oliy o’quv yurtlariga kiruvchilar uchun kimyo fanidan test sinovlariga tayyorlanuvchilar uchun mo’ljallangan.
-
КИМЁ АНОРГАНИКА НАЗАРИЯ
1. Кимё фани нимани ўрганади? -Кимё фани моддалар, уларнинг таркиби ва хоссалари,олиниши ҳамда ишлатилишини ўрганади. 2. Модда нима? -Жисмни ташкил этган нарса модда дейилади. Яъни модда «Жисмни нима ташкил этган?» деган саволга жавоб бўладиган тушунчадир. 3. Жисмларга мисоллар келтиринг. -Жисмларга стакан, мих, термометр, қошиқ, ручка, калит, муз кабилар мисол бўла олади. Битта жисм бир неча хил моддадан ясалган бўлиши ҳам мумкин. Масалан, темир қошиқ, алюминий қошиқ, ёғоч қошиқ. Аксинча, битта моддадан бир неча хил жисм ясалган бўлиши ҳам мумкин. Масалан: темир қошиқ,темир мих, темир калит. 4. Моддаларга мисол келтиринг. -Моддаларга темир, мис, алюминий, симоб, сув, глюкоза, карбонат ангидрид кабилар мисол бўла олади. 5. Тоза модда нима? -Физик хоссалари ўзгармайдиган модда тоза модда дейилади. 6. Физик ҳодисалар деб нимага айтилади? Мисол келтиринг. Физик ҳодисалар деб моддаларнинг таркиби ва хоссаси сақланиши билан содир бўладиган ҳодисаларга айтилади. Бунда модданинг шакли ва агрегат ҳолати ўзгариши мумкин. Физик ҳодисаларга сув қайнаши,музлаши, муз эриши, йоднинг сублиматланиши, туман тушиши киради.
-
ANORGANIK KIMYO
Ushbu o‘quv qo'llanma akademik litsey va kasb-hunar kollejlarining 160 va 80 soatlik dastur bo‘yicha chuqurlashtirilmagan ta’lim olayotgan o'quvchilariga mo‘ljallangan. Qo'llanmada kimyoning asosiy tushuncha va qonunlari, D. I. Mendeleyev davriy sistemasining barcha gruppalaridagi elementlarning asosiy xossalari va birikmalari haqida ma’lumotlar keltirilgan. Mavzulami yaxshi o‘zlashtirish uchun har qaysi bobning oxirida misol va masalalar berilgan. QoMlanmada mustaqil bajarish uchun topshiriqlar, savollarga javoblaming to‘g‘riligini va topshiriqlar to‘g‘ri bajarilganligini tekshirish, turli xildagi masalalarni yechishga doir ko‘rsatmalar va o‘quvchilar ishini boshqarishning boshqa elementlari ham yoritilgan. Qo'llanmadan umumiy va anorga
-
Производственное обучение в средней школе
В данном пособии на основе экспериментальной работы и обобщения опыта средних школ РСФСР и других республик, а также профессионально-технических учебных заведений и курсовой сети подготовки рабочих на предприятиях раскрываются содержание
-
ANORGANIK KIMYO (nazariy asoslari)
Mustaqil Respublikamiz tabiiy zahiralari va sanoatiga anorganik kimyo fanining chambarchas bog’liqligi, uni o’qitishning ta’lim va tarbiyaviy ahamiyatini belgilaydi. Mustaqil Respublikamizni ilmiy-texnika taraqiyoti asosida sotsial iqtisodiy rivojlantirish dasturi ishlab chiqilib, xalq xo’jaligini sifat jixatdan qayta ko’rib yanada yuqori pog’onalarga ko’tarish uchun qator masalalarga kompleks va sistemali ravishda yondashilgan holda ish ko’rila boshlandi. Muhim yo’nalishlar o’suvini ta’minlab, ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini yanada oshirish, iqtisodiy rivojlanishni yangi izga solish, boshqarishning samarali usullaridan foydalanib, sotsial muammolarni keng ko’lamda kompleks holda hal etish va bu masalalarni hal etishda asosiy omillardan biri bo’lgan etuk mutaxassislar tayyorlash ishi muhim vazifalardan biri ekanligi zamon taqazosidir.
-
Kasb ta’lim uslubiyoti
Yuqori malakali mutaxasislarni tayyorlash va uzliksiz takomillashtirish hozirgi davrning asosiy muammolaridan biri bo’lib hisoblanadi. O’quv jarayoniga yangi pedagogik texnologiyalarini joriy qilish hisobiga kadrlarning sifatini oshirish ushbu muammolarni hal qilishning asosiy yo’nalishidir.
-
AN’ANAVIY YAKKA XONANDALIK
Dunyo jamoatchiligini xalqimizning umumbashariy ma’naviy qadriyatlaridan voqif qilib, tanishtirish milliy munosabatlar takomillashuviga kafolat bo`la oladi. Hech bir xalq bugungi globallashuv jarayonlaridan chetda tura olmaydi. Adabiyot, san’at, milliy teatrlar va konsert jamoalari sa`y-harakatlari, kitoblar tarjimasi, rasm va tasviriy san`at ko‘rgazmalari, badiiy faoliyatning boshqa shakllari ushbu borada millatimiz munosabatini aks ettiradi. O‘zbek musiqa san’ati ham jahon sahnalarda namoyish etilmoqda. San`atkorlarimiz, musiqachi, qo‘shiqchilar, halq ansambllari qo`shni va uzoq yurtlarda o‘z mahoratlarini muvaffaqiyatli namoish etmoqdalar, bu chiqishlar ushbu xalqlarda O`zbekistonga jonli qiziqish uyg‘otmoqda. Xalqimiz mustaqillikka erishgach, yangi tarixiy sharoitlarda dunyoga kelgan farzandlarimiz qisqa tarixiy davr ichida har tomonlama yetuk shaxs bo‘lib kamol topishlari uchun ularni yuksak ma’naviyat, milliy istiqlol g‘oyalariga sadoqat ruhida tarbiyalash o`ta dolzarb ahamiyat kasb etdi. “Shu boisdan ham – ta’kidlagan edi o`zbek xalqining buyuk farzandi, mamlakatimizning birinchi Prezidenti Islom Abdug`aniyevich Karimov, – o‘z haq-huquqini taniydigan, o‘z kuchi va imkoniyatlariga tayanadigan, yon atrofida sodir bo‘layotgan voqea-hodisalarga mustaqil yondasha oladigan, ayni zamonda shaxsiy manfaatlarini mamlakat va xalq manfaatlari bilan uyg‘un holda ko‘radigan, har jihatdan barkamol insonlarni tarbiyalash vazifasi istiqlol yillarida biz uchun hal qiluvchi masalaga aylandi”.
-
Технические средства машинной графики
Книга посвящена проблеме разработки средств преобразования и обработки графической информации, используемы х при графическом взаимодействии человека и ЭВМ. Рассматриваются средства полуавтоматического ввода графической информации, средства сервисного обеспечения, необходимые для автоматизации подготовки конструкторской документации, средства устранения избы точности информации. Описаны методы построения цифровых моделей графических изображений в декартовой и косоугольной системах координат, а также методы построения обратимых преобразователей информации.
-
Цифровые дифференциальные анализаторы
Книга представляет собой переработанное и дополненное издание работы «Цифровые дифференциальные анализаторы», выпущенной в 1963 г. Изменено общее построение книги, некоторые разделы переработаны, а так ж е введены новые разделы, в основном посвященные вопросам контроля и использования ЦДЛ. Рассмотрена классификация цифровых машин по принципам действия и показано место, которое занимают ЦДЛ среди прочих машин. Приведены типы существующих ЦДЛ и области их применения.
-
АНЪАНАВИЙ ҚЎШИҚ ВА МАҚОМ АСОСЛАРИ ФАНИДАН ЎҚУВ МЕТОДИК МАЖМУА
Мақомлар кўпчилик шарқ халқларида жуда қадим замонлардан мавжуд бўлган, профессиионал созанда ва хонандалар томонидан яратилган мусиқа жанридир. Улар ҳар бир халқнинг ўзига хос мусиқа бойликлари асосида яратилган узоқ маданий-тарихий тараққиёт жараёнида мустақил жанр сифатида юзага келган. Мақомлар Шарқ халқлари каби ўзбек халқининг ҳам мусиқа меросида жуда катта ўрин тутади. Шунинг учун ҳам мақомлар масаласи мусиқашунос ва шарқшунос олимларнинг диққатини кўпдан бери ўзига жалб этиб келди ва бу масала мусиқа маданиятимизда жуда катта тарихий, илмий ва амалий аҳамиятга эга бўлган масалалардандир. Мақомларнинг назарий ҳам амалий томонлари бор. Уларнинг назарий жиҳатлари Шарқ мусиқасига бағишланган рисолаларда ифодасини топган. Ўзбек мусиқа мероси тарихига оид маълумотларни қидириш, тўплаш, илмий назарий ўрганиш ва амалий ўзлаштириш ишлари сўнгги йилларда сезиларли даражада ривожланиб бормоқда. Ўзбекистон Республикаси мустақилликка эришгач, ҳамма соҳаларда ривожланиш юз берди. Мусиқий меросимизнинг узоқ ўтмишни янада чуқурроқ ўрганиш соҳасига ҳам унумли ишлар амалга оширилди. Мусиқа санъатимиз тарихини, унинг буюк намоёндалари тарихи ва ижодини ҳам томонлама ўрганиш ва халқимизга етказишга кенг имкониятлар очилди.
-
MATRITSALAR NAZARIYASINING TANLANGAN BOBLARI
Ushbu qo’llanmani o’rganish uchun o’quvchi universitet dasturi xajmida, algebra va sonlar nazariyasi, matematik taxlil, kompleks o’zgaruvchili funktsiyalar nazariyasi, differentsial tenglamalar kabi fanlarni to’la o’zlashtirgan bo’lishi kerak. Qo’lanma sakkiz bobdan iborat. Birinchi bob, matritsalar algebrasiga bag’ishlangan bo’lib, unda matritsalar va ular ustida amallar,umumlashgan transponirlangan matritsalar, simmetrik matritsalar, λ- matritsalar. Elementar bo‘luvchilar, Jordon kataklari, asosiy teoremalar bayon qilingan. Ikkinchi bobda, kompleks simmetrik, kososimmetrik va ortogonal matritsalar qarab chiqilgan bo’lib, unda kompleks ortaganal va unitar matritsyalar uchun ba`zi formulalar, kompleks matritsalarni qutub yoyilmasi, ko`mpleks simmetrik matritsalarning normal ko`rinishi, kompleks kososimmetkir matritsaning normal ko`rinishi, kompleks ortogonal matritsaning normal ko`rinishi keltirilgan.
-
А Н А Л И ТИ Ч Е С КА Я Х И М И Я
А н н о т а ц и я Учебно-методическое указанке составлено согласно действукицей программн и предназначена студэнтам второго курса фармацевтического факультета как руководство при обнаружении катионов l-IV групп кислотноосновной классификации (за исключением катиона I группь) лития, IV rpynnw олова (ll),(IV) мишьяка (lll),(V) V rpynribi сурьмь! (III),(V), которуе изъять! из программь!, составленной для бакалавриата) трех групп анионов, с элементами УИРСа по анализу смесей катионов, анионов, сухой соли, а также хроматографического, экстракционного и гравиметрического метода аналиэа. Каждий раздел дополнен примерами тестовмх заданий и ситуационнь1ми задачами по разделению смесей.
-
ANALITIK KIMYO
Talabalar e‘tiboriga havola etilayotgan o‘quv qo‘llanma Oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tomonidan Analitik kimyo fanidan 2019-yilda tasdiqlangan o‘quv dasturi, ―Davlat ta‘lim standartlari‖ va O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligining zamonaviy o‘quv adabiyotlariga qo‘yiladigan talablari asosida yozildi. Ma‘lumki, Analitik kimyo fan sifatida XVII asrdan buyon insonning hayotiy faoliyati uchun zarur bo‘lgan xom ashyo, oraliq va oxirgi mahsulotlar, mehnat qurollari, oziq-ovqat, dori-darmon va boshqalarni tekshirish uchun foydalanib kelinadi. U hali fan sifatida shakllanishidan avval ham shu maqsadlarda keng qo‘llanilgan. Kimyoning fan sifatida shakllanishi analitik kimyo bilan uzviy bog‘liq. Chunki, inson o‗z atrofini o‗rab olgan jism va moddalarni doimo bilishga intilgan.
-
РУССКИЙ ЯЗЫК И КУЛЬТУРА РЕЧИ
Учебно-методическое пособие призвано помочь студентам в выпол нении контрольных работ по дисциплине «Русский язык и культура речн Приводятся образцы и необходимые рекомендации. Издание содержит значительное количество вариантов контрольных материалов по темам «Словари русского языка», «Нормы русского языка», «Культура научной речи», «Культура деловой речи».