Unilibrary. Oliy ta'lim muassasalarining yagona elektron kutubxona axborot tizimi.

Аёл ва ижтимоий тараққиёт

Ушбу қўлланмада ижтимоий, иқтисодий ва қишлоқ хўжалиги соҳаларида фаолият кўрсатиб, илмий изланишлар олиб бораётган олима аёлларимизнинг изланишлари натижалари кенг ёритилган.

УМУМИЙ ДЕҲҚОНЧИЛИК ВА МЕЛИОРАЦИЯ АСОСЛАРИДАН ЛАБОРАТОРИЯ ИШЛАРИ ВА АМАЛИЙ МАШҒУЛОТЛАР

Ўзбекистон Республикаси мустақиллика эришгач қишлоқ хўжалигини тубдан ислоҳ қилиш, ушбу соҳага малакали кадрларни жалб қлиш, қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштиришда замонавий агротехникаларни қўллаш, етиштирилган қишлоқ хўжалик маҳсулотларини ўзимизда қайта ишлаш каби масалаларга катта эътибор берилди. Республикамизда фермер хўжаликларининг ташкил этилиши, ерга илмий муносабатда бўлиш, деҳқончилик маданиятини шакллантириш, мавжуд ерлардан самарали фойдаланиш, илмий асосланган ҳолда тупроқ унумдорлигини ошириш натижасида қишлоқ хўжалик экинларидан юқори ва сифатли маҳсулот етиштириш учун замин яратди.

Агроэкология

Магистрлар учун тавсия этилган маъруза матнлари тасдиқланган намунавий дастур асосида ёзилган бўлиб, ушбу фанга доир асосий тушунчалар ва маълумотлар баён этилган.

СОЯ ВА МАХСАР ЕТИШТИРИШ

Соя минг йиллар давомида Шарқда етиштирилган, у ердан бутун жаҳонга тарқалган ва ҳозирги кунда эса дунё бўйлаб катта майдонларда етиштирилмоқда. Олимлар соянинг ватани Хитой, Корея, Манжурия каби узоқ Шарқ мамлакатлари деб ҳисоблашади, 1690 йилда немис ботаниги Кеампфер томонидан Европага, у ердан 1800 йилларнинг бошида Америкага олиб борилган. АҚШ чегараларида соя биринчи марта 1804 йилда Марказий ва Ғарбий Америкада етиштирила бошланган. Америкада соя етиштириш кўпроқ Мексика каналидаги катта портларга етказиб беришни осонлаштириш мақсадида Миссисипи дарёси атрофидаги штатларда ривожлантирилган.

СИФАТЛИ СУТ ИШЛАБ ЧИҚАРИШ

Мамлакатимиз иқтисодиётини барқарор ривожлантиришда, қишлоқ хўжалигининг муҳим йўналишларидан бири ҳисобланган чорвачилик тармоқларида селекция-наслчилик ишларини дунёдаги илғор тажрибалар ҳамда замонавий технологиялар ва илм-фан ютуқларини амалиётга жорий этиш, бутун чорвачилик тармоғини иқтисодий самарадорлиги ва рақобат бардошлигини оширишда муҳим аҳамият касб этади .

СИЛОС ВА СЕНАЖ ТАЙЁРЛАШ

Чорва моллари ширали озуқалардан кўк ўтлар, илдизмевали, силос ва сенаж озуқаларини истеъмол қилади. Ширали озуқалар таркибида 65-90% сув, нисбатан кам оқсил, ёғ, клетчатка ва кўп миқдорда А, В, С витаминлари мавжуд. Ширали озуқаларнинг қуруқ моддасини асосан крахмал ва қанд ташкил қилади.Қишлоқ хўжалик ҳайвонларини оқсил, витамин ва бошқабиологик фаол моддалар билан тўла таъминлайдиган ем-хашак замини яратиш, озуқалар сифатини яхшилаш, ем-хашаклардан тўлароқ фойдаланиш ва озуқа исрофгарчилигини камайтириш кун тартибидаги вазифадир. Хўжаликлар олдидаги энг долзарб масала ем-хашак етиштиришнинг илғор технологиясидан фойдаланиш ҳисобига мўл-кўл ва сифатли ем-хашак етиштиришни ташкил қилиш муаммосидир.

“ҚУРИЛИШДА БАҲОНИ ШАКЛЛАНТИРИШ ВА СМЕТА ИШИ” ФАНИДАН МАЪРУЗАЛАР МАТНИ

Маърузалар матнида капитал қурилишнинг асосий масалалари - қурилишнинг миллий иқтисодиѐтни ривожлантиришдаги роли ва ўрни, унинг хусусиятлари, тармоқлараро алоқалари, бошқарув тизими, иқтисодиѐтни модернизациялаш шароитида қурилиш иқтисодиѐтини ислоҳ қилиш муаммолари кўриб чиқилади.

СЕЛЬДЕРЕЙ ЕТИШТИРИШ

Илдиз тизими жуда кучли ривожланган, қаттиқ ва тармоқланиб кетган. Янгилигида ва таомларга зиравор кўкат сифатида барги истеъмол қилинади. Барг тўплами жуда катта бўлиб, унда кўплаб ўсиш нуқталари бор. Ана шу морфологик хусусияти сабаб, барглари кесиб олингандан кейин яна тез ўса бошлайди.

САРИМСОҚПИЁЗ ЕТИШТИРИШ

Сабзавотлар ичида саримсоқ углеводлар, витаминлар, ферментлар, хушбўй моддалар ва фитонцидларга бой бўлиб, у инсон организмининг айрим касалликларга чидамлилик иммунитетини оширади. Иштаҳа очувчи, овқат ҳазм қилиш жараёнини яхшиловчи маҳсулот ҳисобланади. Ушбу қўлланма саримсоқ ўсимлигининг морфо-биологик хусусиятлари, экиш муддати ва усуллари, парваришлаш ва етиштириш технологиясини ўрганишда керакли маълумотларни беради, деган умиддамиз.

САЛАТБАРГ ЕТИШТИРИШ

Сўнгги йилларда республикамизда аҳолининг озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, сабзавот маҳсулотларига бўлган эҳтиёжини тўла қондириш ва экспортбоп, ички ва ташқи бозорда талаб бўлган экинлар экиш, қишлоқ хўжалигини диверсификация қилиш, ер-сув ресурсларидан янада оқилона фойдаланиш, экспортбоп маҳсулотлар етиштириш орқали деҳқонларнинг даромадини ошириш борасида кенг кўламли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантиришнинг 2017–2021 йилларга мўлжалланган Ҳаракатлар стратегиясида қишлоқ хўжалигида экин майдонлари ва экинлар таркибини оптималлаштириш, илғор агротехнологияларни жорий этиш ҳамда ҳосилдорликни ошириш, сабзавот етиштиришни кўпайтириш муҳим стратегик вазифалардан бири қилиб белгилаб қўйилган.

САБЗИ ЕТИШТИРИШ

Тўпламда қишлоқ хўжалиги соҳаси, жумладан, мева-сабзавот ва полиз экинларини асосий ҳамда такрорий экиш муддатида етиштириш, иссиқхоналарда маҳсулот ишлаб чиқариш, ғаллачилик, дон ва дуккакли экинлар, чорвачилик, балиқчилик, асаларичилик каби тармоқларнинг энг илғор тажрибаларига оид кенг қамровли илмий ва амалий маълумотлар берилган. Ушбу лойиҳани келажакда тажрибали деҳқон ва фермерларимиз, чорвадор ва ветеринарларимиз, аграр соҳа вакиллари ва бошқа китобхонларимиз фикрмулоҳазалари ҳамда таклифлари асосида янада такомиллаштирамиз.

Узбекистан в цифрах 2009

В сборнике публикуются статистические данные о социально- экономическом положении Республики Узбекистан за 2007-2008 годы. В статистическом издании приведены данные о валовом внутреннем продукте, основных демографических процессов, показатели занятости населения и безработицы, образования, здравоохранения и культуры. Также приводятся показатели развития промышленности, сельского хозяйства, строительства, транспорта и связи, потребительского рынка товаров и услуг.

Sabzavot ekinlari seleksiyasi va urug'chiligi

Oʻzbekistonda qishloq xoʻjalik ekinlaridan yuqori va sifatli hosil olishda seleksiya va urugʻchilik ishlarining toʻgʻri yoʻlga qoʻyilganligi muhim ahamiyat kasb etadi. Bu ishlarning samarali tashkil etilishi esa shu soha mutaxassislarining malakasi bilan belgilanadi. Sabzavot ekinlarining yuqori hosildor, sifatli mahsulot beradigan, noqulay sharoitlarga, kasallik va zararkunandalarga chidamli navlaridan (duragaylardan) foydalanish sohaning rivojlanishini ta’minlovchi omillardan boʻlib hisoblanadi. Nav – ekinlarni oʻstirish texnologiyasining asosi elementlaridan biridir. Shuning uchun ham respublikamizda keyingi yillarda qishloq xoʻjalik ekinlarining yangi nav va duragaylarini tratish va katta maydonlarga joriy etish uchun seleksiya va urugʻchilik ishlarini yaxshilashga alohida e’tibor berilmoqda. Oʻzbekiston Respublikasida qabul qilingan “Seleksiya yutuqlari toʻgʻrisida” va “Urugʻchilik toʻgʻrisida”gi qonunlariga muvofiq, bu ishlarni yuqori darajada tashkil etish talab etiladi. Bu ishlar esa joylarda seleksiya va urugʻchilik ishlarini samarali tashkil etadi oladigan mutaxassislar orqali amalga oshiriladi.

SABZAVOT EKINLARI SELEKSIYASI VA URUGʻCHILIGI

Oʻzbekistonda qishloq xoʻjalik ekinlaridan yuqori va sifatli hosil olishda seleksiya va urugʻchilik ishlarining toʻgʻri yoʻlga qoʻyilganligi muhim ahamiyat kasb etadi. Bu ishlarning samarali tashkil etilishi esa shu soha mutaxassislarining malakasi bilan belgilanadi.

РЕЗАВОР МЕВАЛАР ЕТИШТИРИШ

Дунёда озиқ-овқат маҳсулотларига бўлган талабнинг йилдан-йилга ортиб бориши қишлоқ хўжалиги экинларини етиштириш ҳажмини янада кенгайтириш ва юқори сифатли озиқ-овқат маҳсулотлари билан доимий таъминлашни талаб этади. Сўнги йилларда мамлакатимизда озиқ-овқат хавфсизлигини таъминлаш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларининг сифати ва экспорт салоҳиятини ошириш борасида жадал ислоҳотлар олиб борилмоқдаки, бу ҳозирданоқ аграр соҳада ўз натижаларини бера бошлади.

РЕДИСКА ЕТИШТИРИШ

Ижтимоий лойиҳалар билан аграр соҳага сармоя киритиш доирасида “Агробанк” АТБ томонидан 100 та китобдан иборат қўлланмалар тўплами тайёрланди. Тўпламда қишлоқ хўжалиги соҳаси, жумладан, мева-сабзавот ва полиз экинлари, ғаллачилик, чорвачилик, балиқчилик, асаларичилик каби тармоқларнинг энг илғор тажрибаларига оид ривожланган давлатлар ва юртимизда эришилган кенг қамровли илмий ва амалий маълумотлар қамраб олинган.